جنبهٔ منفی غذاهای بی ارزش که ما آن ها را به نام غذای ناسالم یا هله هوله میشناسیم، یک واقعیت ناشناخته نیست. چندین مطالعه تحقیقاتی نشان داده است که فست فودها و غذاهای فرآوری شده باعث افزایش چاقی کودکان، بیماری های قلبی و دیابت و سایر بیماری های مزمن شده اند.
اخیراً، دولت دهلی خواستار مقابله با مواد غذایی بی‌ارزشی است که در مدارس و در فاصله ۵۰ متری آنها فروخته می شود (یعنی در دسترس هستند). این مواد نه تنها سایز دور کمر شما را بیشتر می کنند، بلکه دانشمندان و محققان همچنین با مطالعات مختلف نشان داده اند که هله هوله و خوراکی فاقد ارزش غذایی می تواند آسیب جدی به مغز شما وارد کند. نکته نگران کننده این است که این فقط در مورد افرادی که سال‌هاست از این مواد استفاده میکنند صدق نمی‌کنه، بلکه مصرف منظم آنها، حتی برای چند روز میتواند منجر به فروپاشی ذهنی شود.
آندره اف اسمیت در کتاب خود، دائرهالمعارف غذای ناسالم و فست فود، این خوراکی‌ها را چنین تعریف کرده است: “آن دسته از محصولات تجاری، از جمله آب نبات، محصولات شیرینی‌پزی، بستنی، تنقلات شور و نوشیدنی های غیر الکلی، که ارزش غذایی کمی دارند یا اصلاً ندارند کالری، نمک و چربی زیادی دارید. گرچه همه فست فودها در این دسته قرار نمی‌گیرند، اما میتوان گفت که بیشتر آنها فاقد ارزش غذایی و مضر هستند.
فستفودها غذاهای آماده‌ای هستند که بلافاصله بعد از سفارش آماده می‌شوند. “هرچه از این نوع خوراکی‌ها بیشتر مصرف کنید، احتمال مصرف مواد مغذی مورد نیاز بدن کم میشود. شما می‌دانید که این خوراکی‌ها می‌توانند به سلامتی شما آسیب برساند، اما ممکن است در مورد تأثیرات آنها بر عملکرد مغز اطلاعاتی نداشته باشید.
۱. مشکلات حافظه و یادگیری
یک مطالعه منتشر شده در مجله آمریکایی تغذیه بالینی در سال ۲۰۱۱ نشان داد که افراد سالمی که فقط ۵ روز از این غذاها می‌خورند در تست های شناختی که توجه، سرعت و خلق و خو را اندازه گیری میکنند، عملکرد ضعیفی را نشان میدهند. حاصل این بررسی این بود که خوردن غذای فاقد ارزش تغذیه ای، فقط ۵ روز به طور منظم میتواند حافظه شما را تحت تأثیر قرار دهد.
این احتمالاً از این واقعیت ناشی میشود که یک رژیم غذایی ضعیف یا مضر میتواند باعث واکنش‌های شیمیایی خاصی شود که منجر به التهاب در ناحیه هیپوکامپ مغز میشود که با حافظه و شناخت مرتبط است. رژیم های غذایی حاوی مقدار زیادی قند و چربی می توانند فعالیت یک پپتید مغزی به نام بی.دی.ان .اف (عامل نوروتروفیک مشتق شده از مغز) که به یادگیری و حافظه کمک می‌کند را متوقف کند.
علاوه بر این، مغز شامل سیناپس( محل اتصال دو عصب) هایی است که مسئول یادگیری و حافظه هستند. خوردن بیش از حد کالری میتواند در تولید و عملکرد سالم این سیناپس‌ها تداخل ایجاد کند.
۲. زوال عقل (جنون)
این یکی از ترسناک‌ترین کشفیات مربوط به مصرف غذای بی‌ارزش بوده است. شاید بدانید که انسولین در لوزالمعده تولید میشود و به انتقال گلوکز برای تأمین سوخت بدن کمک می‌کند. انسولین همچنین در مغز هم تولید میشود و به انتقال سیگنال‌ها بین سلول‌های عصبی و تشکیل خاطرات کمک می‌کند.
مطالعه‌ای که در دانشگاه براون انجام شده نشان می‌دهد که غذای چرب و شیرینی زیاد میتواند میزان انسولین را در بدن ما افزایش دهد.
درست مانند دیابت نوع دو با مقادیر بالاتر انسولین، مغز دیگر به این هورمون پاسخ نمی‌دهد و در برابر آن مقاوم میشود که میتواند توانایی ما در فکر کردن، یادآوری یا ایجاد خاطرات را محدود کند،
بنابراین خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهد. محقق سوزان د لا مونت ، ام.دی استاد آسیب شناسی و عصب شناسی وجراح مغز و اعصاب در بیمارستانی در ایالت متحده و دانشکده پزشکی آلبرت دانشگاه براون اولین کسی بود که این ارتباط را کشف کرد. به دنبال این کشف، بیشتر دانشمندان از آلزایمر به عنوان نوعی دیابت مغز یاد میکنند.
۳. کاهش توانایی کنترل اشتها
مصرف بیش از حد چربی‌های ترانس موجود در غذاهای سرخ شده و فرآوری شده میتواند سیگنال‌های مختلفی را به مغز ارسال کند که پردازش آنچه خورده‌اید و گرسنگی را دشوار می‌کند. احتمالاً به همین دلیل است که در نهایت پرخوری می‌کنید. مغز برای داشتن عملکردی سالم به دوز روزانهٔ اسیدهای چرب ضروری مانند امگا ۶ و امگا ۳ نیاز دارند.
کمبود این دو عنصر خطر ابتلا به اختلال نقض توجه(تمرکز)، زوال عقل و اختلال دو قطبی و سایر مشکلات مرتبط با مغز را افزایش می‌دهد. مصرف بیش از حد مواد غذایی بی ارزش ممکن است این مواد را با چربی های ترانس که هضم آن دشوارتر است، جابجا کند. مطالعه ای در سال ۲۰۱۱ نشان می‌دهد که چربی‌های ترانس ممکن است باعث التهاب در هیپوتالاموس، بخشی از مغز که حاوی سلول‌های عصبی برای کنترل وزن بدن است، بشود.
در بدترین موارد، عادت به پرخوری می تواند تا حدی شبیه اعتیاد به مواد مخدر باشد که مصرف زیاد مواد غذایی بی‌ارزش ممکن است مراکز لذت مغز را حتی بیشتر از زمانی که فرد مواد مخدر استفاده می‌کند، فعال کند.
۴. ایجاد یکسری تغییرات شیمیایی و نهایتا افسردگی
بسیاری از مطالعات نشان داده است که مصرف غذاهای حاوی قند و چربی در واقع فعالیت شیمیایی مغز را تغییر می‌دهد و مغز به به مصرف آنها عادت می‌کند. مطالعه‌ای که در دانشگاه مونترال روی موش‌ها انجام شد، نشان داد که آنها پس از قطع رژیم منظم غذاهای ناسالم، با علائم ترک اعتیاد مواجه شدند.
در انسان، این علائم ترک میتواند منجر به ناتوانی در مقابله با استرس شود، احساس افسردگی در شما ایجاد کند و در نهایت برای تسکین خود و کنترل این احساسات به مصرف این غذاها روی بیاورید. وممکن است حتی قبل از اینکه بدانید چه اتفاقی دارد می‌افتد درگیر یک چرخه مخرب شوید. همچنین، با مصرف بیش از حد فست فود ممکن است مواد مغذی ضروری مانند اسید آمینه تریپتوفان را از دست دهید، که کمبود آن می تواند احساس افسردگی را افزایش دهد.
عدم تعادل اسیدهای چرب دلیل دیگری است که باعث می شود افرادی که غذاهای ناسالم بیشتری مصرف میکنند، بیشتر در معرض خطر افسردگی قرار دارند.
۵. ناشکیبایی و ولع مصرف غیرقابل کنترل
خوردن یک کیک شیرین یا دونات ممکن است به طور موقت میزان قند خون شما را افزایش دهد و باعث شود شما احساس خوشحالی و رضایت داشته باشید اما به محض اینکه این میزان به حالت عادی بازگشت، شما احساس ناراحتی می‌کنید و در واقع کج خلق می‌شوید
. فست فود مملو از کربوهیدرات های تصفیه شده است که باعث میشود سطح قند خون شما به سرعت در حال نوسان باشد. اگر سطح قند شما تا به سطح پایینی برسد، می تواند باعث اضطراب، گیجی و خستگی شود.
مقدار قند و چربی زیاد، باعث میشود شما خیلی سریع و زیاد غذا بخورید تا هوس خود را برطرف کنید و این موضوع میتواند یک رفتار بی‌صبرانه را هنگام برخورد با چیزهای دیگر هم ایجاد کند. فستفودها و غذاهای فرآوری شده ممکن است مملو از طعم دهنده ها و مواد نگهدارنده مصنوعی مانند بنزوات سدیم باشند، که باعث بیش فعالی میشود.
غذاهای فست فود به گونه ای طراحی شده‌اند که ماهیت اعتیاد آور دارند و مقادیر زیادی نمک، قند و چربی آنها، شما را وسوسه. طبیعت اعتیاد آور فست فود می تواند باعث شود که مغز شما آنها را هوس کند، حتی وقتی گرسنه نیستید.
۵ Harmful Effects of Junk Food – NDTV Food
